Hoogsensitiviteit
Voel je veel en heb je daar wel eens last van?
Merk je dingen op die anderen niet op lijken te vallen?
Voel je je vaak overweldigd door het dagelijks leven en ‘anders dan anderen’?
Het zou zo maar kunnen dat je hoogsensitief bent. Dit komt vaker voor dan je denkt.
Hoogsensitiviteit is je superpower, bij goed contact en in balans zijn in jezelf.
Hoogsensitiviteit is geen aandoening, geen stoornis, geen diagnose, geen ziekte, geen afwijking. Het is een zogenaamd ’temperament’: je wordt ermee geboren. Het is ingebouwd in je DNA, zit genetisch in je verankerd. Waarom ervaren veel mensen hoogsensitiviteit toch als een zwakte? Het is juist je superpower!
Je zult maar zulke verfijnd afgestemde zintuiglijke antennes hebben, dat je zowel aanwijsbare als niet-tastbare informatie op kunt vangen en diep, lang en meervoudig kunt verwerken… Geen wonder dat die zintuiglijke supercomputer bij teveel en te luide informatie -met soms extra ruis op het interne systeem-, je wat aan kan vliegen, te intens kan zijn.
Daarom hanteer ik graag mijn kijk op hooggevoelig zijn: Hoogsensitiviteit is een fijngevoelig en zeer krachtig instrument: Dat is geen zwakte, dat is juist een teken van een enorm gefinetunede superpower, die zo krachtig is, dat je er zorgvuldig mee om moet leren gaan. BAM!
Hoogsensitiviteit is een allereerst onderwerp waar ik zo in thuis ben omdat ik ervaringsdeskunige ben, al 48 jaar 😉 Sinds 2012 heb ik mijn kennis erover steeds verder uitgebreid door literatuur en hsp congressen, reflecterend op mezelf, mijn kinderen en cliënten. Ondertussen is het een expertise van mij.
Voelen: van binnen naar buiten, balans tijdig herpakken. Flow!
Hooggevoeligheid is een krachtige kwaliteit die, als je er geen goede grip op hebt, zeker zijn lastige kanten kan hebben. Als je een sensitief persoon bent of je kind hoogsensitief is, merk je misschien dat je tegen zaken kunt aanlopen in je dagelijks leven, waar je flink last van kunt hebben als je geen goede grip op je gevoeligheid hebt.
Doordat ik in het verleden vaak vastliep in mezelf en ik in mijn opleiding meer leerde over hoogsensitiviteit (“hé, dat gaat over mij!”), ben ik me hierin meer en meer gaan verdiepen. Tegenwoordig zie ik mijn sensitiviteit juist als mijn grootste kracht! Ook al struikel ik nog steeds wel eens, ik leef mijn leven tegenwoordig ten volle en gebruik mijn sensitiviteit juist als talent.
Is HSP zijn een non-issue?
Het is wetenschappelijk bewezen dat, als je volledig in balans, stabiel en goed gefundeerd in contact met jezelf bent, je geen last zou ondervinden van hooggevoeligheid (HSP). Aantoonbaar. Als je een gezonde, ongetraumatiseerde achtergrond hebt of volledig geheeld in je emotionele wonden, is HSP een non-issue.
Tja.
Helaas hebben we allemaal onze grote en kleine trauma’s. We zijn allemaal opgevoed door ouders met hun eigen pijn en issues, bewust of onbewust. We hebben vaak niet geleerd onvoorwaardelijk van onszelf te houden en onze emoties op gezonde wijze te reguleren. En we zijn vrijwel door de mal van het onderwijssysteem geduwd, een maatschappij in waarbij zelfontplooiing, zelfacceptatie, eigenheid en goed leren omgaan met emoties niet als eerste op het lijstje vaardigheden staan.
Het is dus niet raar dat je je gevoeligheid soms niet kan plaatsen, dat je het niet meer trekt. Je extra gevoelige antennes zijn een superpower, die simpelweg soms gehinderd worden door een verleden en omstandigheden waar je geen invloed op hebt gehad. De antennes zijn het probleem niet. De ‘ruis’. -bv onrust en leegte in jezelf- ontstaat doordat de ontvangende radio niet op het exact juiste kanaal staat afgesteld. Jouw contact met JOU is de sleutel. Als kind had je geen invloed op de omstandigheden die de problemen met de afstemming veroorzaken.
Maar nu heb je die invloed wél!
Jezelf helen, jezelf goed leren kennen, je bijzondere kanten vieren. Maar ook: je wonden helen, patronen doorbreken… Je schaduwkanten durven aankijken en in het licht zetten. Jezelf openen en kunnen sluiten op de juiste momenten. Dit alles kun je leren. En dat hoef je niet alleen te doen.
Ik help jou om jouw contact met je ware zelf te verbeteren en te integreren in je dagelijks leven. Daarmee doorbreek je het generationele probleem van doorgeven van trauma. Jij heelt jezelf en daarmee ook jouw omgeving en de generaties na jou. Ik help je weer in je kracht te staan middels kennis, oefeningen, inzichten, herkenning + bewaking van je grenzen, zelfacceptatie en vele praktische, eenvoudig voor jou toepasbare tools.
Jij maakt het verschil en dat ben je waard!
Veelgestelde vragen die ik over Hoogsensitiviteit krijg:
Wat is hoogsensitiviteit?
Horen, zien, voelen/aanraken, proeven en ruiken doen we met onze zintuigen. We vangen informatie (‘prikkels’) van de buitenwereld en onze hersenen verwerken deze informatie tot data waar we wat mee kunnen. We reageren erop, vinden er wat van, voelen er een emotie bij.
Maar er bestaat ook een 6e zintuig. Dit zintuig vangt niet-tastbare en onaantoonbare, die immateriële informatie op. Dit is je intuïtie. Het vangt informatie op die er energetisch gezien wel degelijk is, maar zich nog niet in het materiële heeft gemanifesteerd. Je voelt bijvoorbeeld ‘een onprettig sfeertje’ als je een kamer vol mensen binnenloopt. Of je denkt aan iemand en diegene belt je ineens op.
Intuïtie hebben we allemaal, al zal deze bij veel mensen door oefening weer herontdekt en gereactiveerd mogen worden. Ons ratio is vaak teveel geïdealiseerd en getraind en is onze intuïtie, die meer vanuit de lichaam en ziel komt, gaan overschreeuwen. Omdat intuïtie een zintuig is, zullen intuïtieve ingevingen en intuïtieve prikkels bij hoogsensitieve personen (HSP) van nature al wat sterker ontvangen worden.
Je kunt stellen dat HSP-ers extra grote, zeer scherp afgestelde ‘antennes’ voor alle 6 zintuigen hebben. Dit is echter niet het enige kenmerk. De intensiteit waarmee de prikkels ontvangen worden is een ding, maar vooral de diepe verwerking van de ontvangen informatie in de hersenen, evenals de meervoudige gebieden waarin iets verwerkt wordt in de hersenen en de lange tijd dat iets nog actief in de hersenen blijft, maakt dat we een extra-gevoelig persoon, hoogsensitief, of HSP noemen. Ergens helemaal induiken, in een zintuiglijke of emotionele prikkel opgaan, allerlei diepe verbanden gaan leggen, er lang en diep over nadenken, zeer brede interesse, een slimheid en creativiteit. Dit zijn allemaal aspecten die horen bij hoogsensitiviteit. Hoogsensitiviteit gaat vrij vaak hand in hand met een vorm van hoogbegaafdheid. Dit is geen gegeven, maar ik zie het wel vaak voorkomen.
Hoe weet ik of ik hoogsensitief (HSP) ben?
Bij hoogsensitieve personen herkennen we kenmerken uit 4 categorieën:
- Lichamelijk: het fysieke lichaam, inclusief de zintuigen
- Emotioneel: gevoelens, omgang met anderen
- Mentaal: denken, leren, informatieverwerking
- Spiritueel: besef van zingevende context, eventueel vallend buiten de grenzen van het direct waarneembare
Deze kenmerken staan in relatie tot elkaar en hebben dus vooral betekenis in hun onderlinge samenhang. Juist de combinatie uit de vragenlijst geeft het zo kenmerkende beeld van HSP: Een zintuiglijke gevoeligheid, gecombineerd met slimheid, invoelend zijn, een zekere behoedzaamheid, alsook intuïtie, creativiteit, gewetensvol gedrag en gevoeligheid voor sociaal gedrag. Wanneer AL die factoren zich voordoen, kun je een persoon hoogsensitief noemen.
Je kunt bij mij gratis een zelftest HSP aanvragen, die je inzicht geeft in deze 4 categorieën.
Mijn ervaring: je VOELT of het klopt. Omdat iets in jou het meteen herkent, zowel in jezelf als in een mede-HSPer. Zie bovengenoemde uitleg dus niet zozeer als een ‘zoveel-punten-dus-je-bent-het!’ test, maar meer als een verrijking van je kennis en mogelijkheid tot herkenning. Het gaat om JOU en JOUW gevoel, JOUW beleving. Iets wat we eren in mijn coaching en al de door mij georganiseerde activiteiten.
Ik twijfel vaak of ik autisme heb, of een HSP ben. Wat is het verschil?
Autisme is een stoornis die zich kenmerkt door beperkingen op het vlak van sociale interactie en communicatie en specifieke gedragspatronen zoals herhalend gedrag of specifieke interesses. Het wordt in het handboek voor psychodiagnostiek, de DSM, ook wel autismespectrumstoornis (ASS) genoemd.
Zoals eerder genoemd, is hoogsensitiviteit geen stoornis of aandoening, maar een zogenaamd ’temperament’. Wetenschappelijk, vanuit de psychodiagnostiek gezien, is er voor hoogsensitiviteit daarom geen diagnose en voor ASS wel.
De prikkelgevoeligheid is het voornaamste wat autisme en hoogsensitiviteit met elkaar gemeen hebben. Maar dit geeft tevens de verwarring tussen beide. Kort door de bocht gesteld: Qua overprikkeling liggen de voornaamste verschillen tussen ASS en HSP op het gebied van ontvangen en verwerken van sociale prikkels. Iemand met autisme heeft moeite met ontvangen en verwerken van sociale prikkels. Bij een HSP zijn de zintuigelijke ‘antennes’, specifiek op het sociale gebied van interactie, sfeer, gevoelens, emoties, juist sterker ontwikkeld. Ook de verwerking van deze prikkels is bij een HSP diepgaand en intensief.
Andere verschillen zijn:
- Een HSP die niet goed in contact met zichZelf staat, kan energie zoals negatieve gevoelens van een ander gemakkelijk overnemen. Bij iemand met autisme is dat niet het geval.
- Een HSP heeft geen herhalend gedrag dat uit balans is, in tegenstelling tot iemand met autisme.
- Een HSP heeft vaak een brede belangstelling, iemand met autisme heeft vaak interesse in een beperkt aantal onderwerpen.
- Een HSP in balans is kalmer, heeft meer zelfregulatie en kan gemakkelijker met verandering omgaan dan iemand met autisme.
Deze lijst is niet uitputtend. Niet op elke HSP, noch op elke persoon met autisme is bovenstaande van toepassing. Bedenk: “Een tafel heeft 4 poten, maar niet alles met 4 poten is een tafel”.
Wat je klachten ook zijn: er is altijd hulp voor je. Zoek die hulp voor jezelf bij wie jij een JA voelt. Dat ben je waard.
Ik herken mezelf niet altijd in de algemene omschrijvingen van HSP-ers, kan ik dan toch hoogsensitief zijn?
Vaak werd/wordt er geschreven en gepraat over hoogsensitiviteit alsof je een teer bloempje bent. Een HSP klinkt dan als iemand die sociale situaties vermijdt, niet veel op zijn bordje kan hebben, harde geluiden absoluut niet kan verdragen, of overal om moet huilen.
Persoonlijk herken(de) ik me hier totaal niet in. Ik hou bijvoorbeeld van harde muziek, dansen, festivals, in goed gezelschap zijn, met zowel humor als diepzinnige gesprekken met een drankje erbij. Ik hou van snelheid zoals motorrijden en achtbanen, heb een zeer brede interesse, ben gepassioneerd en kan vrij stevig verbaal uit de hoek komen. Ik hou van de diepgang en puurheid, samengaand met geweldige humor. Heerlijk!
Met andere woorden: Ik zoek de prikkels graag op! Dat komt omdat ik en vele anderen, tot het type HSP behoort dat HSS wordt genoemd. De ‘High Sensation Seeker'(HSP-HSS)
Onderprikkeling is voor mij net zo slopend en depressie-triggerend als overprikkeling. Onderprikkeling geeft namelijk óók stress bij hoogsensitieven. Je kunt overprikkeld raken door je omgeving en innerlijke prikkels. Maar je kunt ook enorm gestressed raken van onderprikkeling: door gebrek aan de juiste mentale uitdaging, voldoende zingeving en plezier. De sleutel blijkt ook hierbij: afstemmen op jezelf, tijdig terugschakelen en balans.
Tijdig weer opladen, doen wat je voedt. Op gezette tijden de rust pakken, de mentale en inwendige mens voeden en ‘innerlijk bij jezelf inchecken’. Dan bewust kiezen (hoofd) en vervolgens daarnaar handelen. Zo behoud je je balans. Balans is altijd nodig. Maar dat kun je alleen voelen als je in contact staat met jezelf, binnen jouw volledige energieveld. Dat is wat ik je leer.
Hoe kan jij me helpen als ik hoogsensitief ben?
De levenskunst, juist voor een HSP, is niet zozeer om te leren de prikkels te weren of mensen en gevoelens buiten te sluiten. kortom: niet om ‘je HSP te beheersen’. Maar wel om innerlijk in balans te zijn en te leren herkennen wat van jou is… en wat van de ander.
Zie de bewoning van je lichaam als het bewonen van een huis. Als we niet-thuis zijn, wordt er eerder ingebroken dan als we er wel zijn. De prikkels van buiten, vooral de niet-tastbare, dat sfeertje en gevoelens van anderen, kunnen ongevraagd binnenkomen bij jou en de ruimtes in je huis innemen die jij (nog) niet voldoende bewoond hebt met jouZelf en jouw licht.
Jezelf te vullen met JOU en jouw licht, zal ervoor zorgen dat anderen je niet kunnen volgieten met hun emoties en gevoelens. Want: Je bent dan immers al ‘vol van jezelf’! *yay* En dat is precies hoe je hoort te zijn.
Je aandacht weer terug leren brengen naar het nu, naar je lichaam en je licht, je aanwezigheid weer vol aan zetten, zorgt ervoor dat je huisje al bewoont is en er niet zo snel ongevraagd een gevoel of een energie die niet bij jou hoort, binnen kan komen.
Ik leer je hoe je je aandacht weer bij jou brengt, het contact met wie je echt bent herstelt en dit voluit laat stralen als een vol, licht, warm huis.
Goed voor jezelf leren zorgen en leren hoe jij jouw unieke licht kunt laten stralen van binnenuit tot ver buiten jezelf, is daarom niet alleen een cadeautje voor jezelf, maar ook voor zij die je lief zijn.
Mijn kind is hooggevoelig. Hoe kan ik ze daarbij ondersteunen?
Een kind is een volwaardig mens met minder levenservaring. Ze schakelen sneller, herstellen sneller, eventueel geblokkeerde energie stroomt sneller weer, want innerlijke blokkades zijn sneller op te lossen. Niet-helpende gedachtes en patronen zijn nog niet zo vast belopen als bij volwassenen. Als het ‘even niet lekker loopt’ zijn ze sneller weer bij zichzelf en in balans te brengen, omdat ze nog dicht bij hun oorsprong staan.
Hierdoor kan coaching bij kinderen heel snel grote sprongen voorwaarts geven en een gelukkiger kind. Datzelfde geldt ook voor de ouders. Geef het goede voorbeeld: dat je hulp vraagt bij wat nu nog niet zo lekker loopt. Daar heeft zowel jij als je kind levenslang plezier van. Je hoeft het niet alléén te doen. Ik ben er voor je als je hulp nodig hebt, voor zowel jou als je kind.
Wat kun je zelf ondertussen doen?
De gevoeligheid voor labeltjes in kleding, de kriebelmaillot die stoort. Een drukke omgeving, harde geluiden… Denk altijd praktisch: haal dat merklabel eruit en koop die kriebelmaillot niet, of accepteer dat ‘ie niet gedragen wordt 😉. Kortom: doe wat wél werkt, binnen grenzen uiteraard. Die drukte en ‘het gedoe’ in de wereld daarbuiten is voor je kind een stuk beter te hanteren als je thuis weer in dat warme bad (soms letterlijk) kunt zakken. Als het leert hoe je jezelf na ‘gedoe’ en overprikkeling weer kunt herpakken. Als het kind thuis gehoord en gezien wordt in hun emoties en de ruimte krijgt om zichzelf te zijn. Een hoogsensitief kind in balans staat heel sterk.
Hoe beter in balans je als ouder bent en ze toont HOE je dat doet, hoe beter voor je kind! Bijvoorbeeld door aan jezelf en je eigen uitdagingen en pijnpunten te werken. En door met liefde en compassie naar jezelf te kijken: dat is wat de basis van je kind versterkt. Bedenk: goed voorbeeld doet volgen.
Communiceer als ouder met school open en eerlijk, zonder verwijt, over behoeftes. Hoe gaan ze daar om met hoogsensitiviteit? Doen ze er specifiek iets mee?
Heb je nog meer tips voor mij als ouder van een hoogsensitief kind?
Hoofd: Je ziet HS kinderen slimme, goed doordachte vragen stellen met een brede interesse aan onderwerpen. Het doorvragen op jonge leeftijd: Waarom, waarom, waarom?
Zie het als een ontdekkingstocht waar ze jou voor mee uitnodigen. Ga met ze mee: verdiep je met oprechte interesse in hun vragen en beleving. Hoor ze aan, luister. Denk mee, vraag door. Zeg eerlijk als je het zelf ook niet weet, zoek samen iets op. Geef ze aandacht. Als die aandacht even niet uitkomt, geef dan aan waarom het nu even niet uitkomt, zeg wanneer je erop terugkomt en doe dat ook echt! Betrouwbaar, eerlijk en écht zijn.
Hart: Iets schijnbaar kleins kan een grote impact hebben en grootse emoties teweegbrengen bij je kind. Met buikpijn naar school gaan omdat een ánder kind vorige week berispt werd door juf, wat enorme indruk maakte. Of niet naar school willen zonder duidelijke reden, maar achteraf bleek dat juf niet lekker in haar vel zat en wat geforceerd probeerde de boel op de rit te houden in de klas. Het HS-kind pikt in dit soort situaties ONBEWUST op ‘dat er iets niet klopt’, het gaat zich daardoor onprettig voelen in de klas.
Valideer hun emoties. Emoties willen gehoord en doorvoeld worden. Eenmaal gevoeld en geuit zijn ze weg. WEG. Geef je kind bij jou een veilige plek om die emoties te mogen uiten en laat merken dat je ze ziet in waar ze zitten. “Ach, ik zie hoe verdrietig en boos je hiervan bent. Wat zal dit naar voelen.” En nee: Dit is niet hetzelfde als ze hun zin geven als ze boos zijn omdat ze iets willen en ze het niet mogen van jou.
Bij emotionele overprikkeling kan een douche of het eerder genoemde warme bad een praktische oplossing zijn. Werk met water. Water vloeit emoties af en laat alles weer stromen. Huilen lucht op. Badderen ook. Emoties, gedachten en gevoelens die je niet meer dienen mogen wegvloeien door het afvoerputje.
Handen: Grenzen aangeven is voor HSP-ers vaak lastig, ook voor kinderen. HSPers hebben snel de neiging tot pleasen en het goed willen doen voor de ander. Eigen grenzen herkennen en respecteren is hierbij extra van belang. Hoe leer je grenzen aangeven? Door goed voorbeeld te volgen! Dus hoe doe jij dat als ouder zelf, in jouw eigen leven? Deel het met ze! Zo leren ze vertrouwen dat wat ze oppikken en voelen, ook klopt! Ze leren zichZelf-vertrouwen. Dát is wat zelfvertrouwen is!
Huilt je baby ineens veel? Ga eens bij jezelf van binnen voelen hoe het met JOU gaat. Wat er in JOUW gevoelsleven gaande is. En ga daarmee aan de slag. Ga schrijven, praten, neem tijd voor jezelf, pak je rust, werk aan je eigen bezieling. Zoek hulp hierbij! En zie DAN wat dat met je kind doet. De rust bij je baby kan soms al terugkeren als je zelf even flink hebt lopen huilen, sporten, mediteren en jij weer contact hebt met jezelf.
Je bent beide: voorbeeld èn sleutel. Hun basis begint bij jou. Het doorbreken van eventuele pijnlijke familiepatronen, mag bij jullie beginnen. Hoe mooi en bijzonder!
Wat kom je tegen bij hoogsensitiviteit op school of op het werk?
Ga op school het gesprek eens aan over hoogsensitiviteit. Herkennen ze het? Doen ze op school iets op het gebied van activiteiten voor hoogsensitieve kinderen? Zien ze je kind echt? Is het bespreekbaar en mogelijk om wellicht kleine aanpassingen te doen? Zo is kunnen ontspannen en voelen hoe je je vanbinnen voelt, cruciaal voor ons allemaal, maar vooral voor HSP-ers EN: het zijn vaardigheden die je kunt leren. Gecombineerd met de behoefte aan creatieve expressie, zijn precies daarom deze 3 behoeftes de basis waar vanuit ik werk. Zowel met volwassen cliënten, als ook kinderen en op scholen.
Het is voor hoogsensitieven heel fijn als de spanning die overprikkeling geeft, weg kan vloeien in een ontspannen, juist-niet-nuttige, maar wel bevrijdende activiteit. Kleine kinderen doen dit vaak uit zichzelf al, omdat ze nog in goed contact staan met zichzelf en daardoor ook met hun lichaam: ze zitten het ene moment vol in een spel of activiteit en het andere moment trekken ze zich even terug, doen even helemaal niks.
Overprikkeling is simpelweg de overload aan informatie en prikkels die binnenkomen, die intensief verwerkt ‘moeten’ worden, en een soort file-vorming in je hoofd kunnen geven. ‘Even niks’, zorgt dat de file kan oplossen. Kort bijtanken geeft een veel betere focus, een brein wat weer wat op kan nemen, een fijnere ontspannen houding en een kind dat er weer frisse zin in heeft.
Creativiteit is een enorm belangrijke bron voor innerlijke ontwikkeling, zingeving en rust. Dit geldt voor elk mens, maar vooral voor hoogsensitieven, dus ook kinderen.
Maak daarom meer ruimte op school voor creativiteit. Niet aan banden leggen hoe het moet worden, niet gericht op het resultaat, maar gericht op het proces, het loslaten, nieuwsgierig zijn en het plezier hebben. En kijk dan wat er gebeurt.
Bovenstaande is even zo goed toepasbaar op jou als volwassene en de werkvloer. De uitnodiging is: lees het eens vanuit je eigen perspectief, binnen je werk en kijk hoe je dit kunt toepassen op je werk. Check regelmatig in bij jezelf. Valideer je gevoel. Tank op tijd bij. Ervaar de kracht van ‘even aanrommelen en even niks’. Prikkel je creativiteit.
Durf verder eens te kijken naar hoeveel voeding en energie je krijgt van je werk en hoeveel energie het je kost. Is dat nog in balans? Doe je genoeg wat je ziel voedt, waar je hart een huppelsprongetje van maakt? Waar je je natuurlijke talenten in kunt zetten? Ontdek allereerst wie je echt bent en stem daarop af. Daarna valt de rest op zijn plaats.
Voor meer plezier en fijnere inzet op zowel school als op de werkvloer geldt: ken jezelf en maak werk van jezelf als je het spoor even bijster bent. Ik help jullie graag hierbij.